zondag 4 januari 2009

soap science

Hoe ontstaat zeep?
In principe is het antwoord op deze vraag heel simpel; zeep ontstaat namelijk door het verzepingsproces van oliën en vetten. Maar hoe gaat dit proces precies te werk? Nu komt het hardcore science gedeelte - dus bereid je er zo nodig mentaal op voor ;)

Saponification (verzeping) is een chemisch proces tussen een zuur (oliën en vetten) en een base (een alkali) die samen een zout vormen. Oliën en vetten bestaan uit vetzuurketens. Als zo'n vetzuur in contact komt met een sterk alkali (een in water oplosbaar bestandsdeel met een zeer hoge pH, in het geval van zeep maken is dit natriumhydroxide*) splitst de alkali de vetten en oliën in twee delen waarbij één deel glycerine ontstaat en één deel vetzuren. Na de splitsing voegt het natriumgedeelte van de alkali zich bij het vetzuurgedeelte en wordt natriumzout gevormd. Het gevormde natriumzout van deze vetzuren noemen we zeep. Het glycerine gedeelte trekt vocht aan uit de lucht. Bij handgemaakte zeep wordt het glycerine gedeelte (in tegenstelling tot fabriekszeep) niet verwijderd, waardoor de huid niet trekkerig aanvoelt na gebruik.

Iedere soort olie of vet valt te verzepen. De ene olie zorgt voor een harde zeep, de andere voor lekker veel schuim en weer een andere heeft een huidverzorgende werking. Soms hebben ze meerdere voor-of nadelen. Zo is een 100% olijfolie heel voedend voor de huid, maar schuimt het voor geen meter! Het is dus altijd uitproberen en zoeken naar de juiste verhouding van oliën en vetten om een goede zeep te creeëren.

Er bestaan verschillende methoden om zeep te maken. De meest bekende zijn de koude methode / cold process (CP) en warme methode / hot process (HP). Maar daarover later meer.

* andere benamingen zijn loog en natronloog